Lees hier een korte samenvatting
In het kort: wat is firmware en waarom moet je het updaten?
Firmware is een soort software die al voorgeprogrammeerd is in hardware. Firmware is nodig voor een goede werking van het apparaat. Je kunt firmware niet zelf verwijderen of aanpassen. Wel is het belangrijk om firmware te updaten.
Firmware kan net als software malware bevatten. Dit is een van de moeilijkste soorten malware om op te sporen via virusscanners. Door het regelmatig updaten van je firmware zorg je ervoor dat bugs en kwetsbaarheden opgelost worden.
We hebben de volgende tips om te zorgen dat je firmware in orde blijft:
- Controleer het updatebeleid van de fabrikant.
- Houd in de gaten wanneer updates uitkomen.
- Voer updates zo snel mogelijk uit.
- Zorg voor een volle accu voordat je de update begint.
- Houd er rekening mee dat alle smart devices firmware hebben, dus ook je router, smart-tv of speaker.
Koop bij voorkeur apparaten met open-source firmware van fabrikanten die eenveiligheids- en kwaliteitsgarantie geven.
Bijna iedereen is bekend met de termen hardware en software, maar er is nog een tussencategorie: firmware. Firmware bevat net als software code. Firmware is echter noodzakelijk om de hardware te laten functioneren. Daardoor kun je het ook niet zelf verwijderen of opnieuw installeren. Omdat jouw apparaten niet zonder firmware kunnen, is het echter wel belangrijk om te weten wat het is, hoe je het updatet en welke risico’s het met zich meebrengt.
Wat is firmware?
De meeste stukken hardware op een moderne computer zijn complex genoeg dat ze hun eigen kleine computers nodig hebben om te kunnen werken. Verschillende onderdelen van de hardware, zoals de harde schijf, netwerkkaart, BIOS, toetsenbord, USB-drives en videokaarten hebben allemaal hun eigen microprocessor, geheugen en software. Deze zijn gescheiden van de CPU, het RAM-geheugen en andere componenten die deel uitmaken van de computer. De verzameling software op deze gescheiden onderdelen binnen je apparaat heet ‘firmware’.
Firmware zit niet alleen in onze computers. Het is ook aanwezig in de meeste elektronische apparaten die we gebruiken: onderdelen van mobiele telefoons, printers, digitale camera’s, tv’s, routers en auto-onderdelen. Allemaal hebben ze hun eigen aansturende software, oftewel firmware.
Verschil hardware, software en firmware
Schematisch zijn de verschillen tussen hardware, software en firmware zo weer te geven:
Bijna elk apparaat bestaat uit alle drie de onderdelen. Ze kunnen als volgt gedefinieerd worden:
- Hardware: de fysieke componenten van een apparaat. Denk aan de interne componenten zoals een harde schijf in een computer of een processor in een smartphone. Ook randapparatuur, zoals een computermuis of beeldscherm, die je aan je computer verbindt, wordt vaak hardware genoemd. Met grote regelmaat wordt het woord hardware ook gebruikt voor een volledig apparaat met al zijn onderdelen, zoals een smartphone, tablet of laptop.
- Software: de programma’s die op een apparaat draaien. Denk aan een besturingssysteem, zoals Windows of iOS, of apps die je op je computer hebt geïnstalleerd. Ook programma’s als Microsoft Word of Spotify zijn software.
- Firmware: software die al is geprogrammeerd in hardware. Sommige onderdelen, zoals de BIOS van een computer of software van een fotocamera, zijn al embedded in het apparaat. Meestal is deze software niet aan te passen en is deze essentieel voor de werking van het apparaat.
Wat is het probleem met firmware?
Firmware is een vereiste om de geavanceerde hardware die de hedendaagse computeromgevingen kennen goed te bedienen. Het probleem met firmware is dat het vaak zeer ondoorzichtig is. De meeste hardwarefabrikanten geven de broncode voor hun firmware niet vrij. Sterker nog, fabrikanten ondernemen stappen om te proberen de reconstructie van hun firmware door derde partijen te voorkomen.
Bovendien is er geen manier om de firmware op een computer te bekijken. Hierdoor is er dus geen manier om te controleren of de firmware die op de component geïnstalleerd is de originele firmware is of dat deze is vervangen door kwaadaardige firmware.
Firmware en malware
In maart 2015 bracht het antivirusbedrijf Kaspersky Lab een rapport uit over een nieuwe soort malware die ontwikkeld was door de Equation Group, een subdivisie van de NSA. Het rapport toonde voor het eerst een firmware-gebaseerde vorm van malware aan. Dit werd door beveiligingsprofessionals en de hardware-industrie als een wake-up-call gezien.
In dit rapport beschrijft Kaspersky een klasse malware die de firmware van bijna elke harde schijf kan vervangen door een kwaadaardige kopie. Hierdoor kan de malware het hele systeem overnemen. Het kan bestanden lezen en schrijven, zelfs als de harde schijf geformatteerd is. Dit type aanval blijft niet beperkt tot harde schijven van computers. Het kan ook de CPU, het RAM-geheugen en vrijwel elke andere hardware-component van de computer infecteren.
Tegenwoordig is firmware-gebaseerde malware nog altijd een van de moeilijkste soorten malware om je tegen te beschermen. Antivirusscanners zijn over het algemeen niet ontworpen om de hardware en firmware van je computer te overzien. De focus ligt op software. En dan zijn er nog smart devices zoals slimme deurbellen, bewakingscamera’s, babyfoons en smart speakers waarop je niet eens antivirusprogramma’s kunt installeren.
Om deze reden blijft firmware-gebaseerde malware vaak onontdekt en kunnen hackers schade blijven aanrichten. Vaak is de enige oplossing de geïnfecteerde hardware te herstellen naar fabrieksinstellingen of volledig te vervangen.
Firmware updaten
We kunnen een belangrijk les trekken voor gebruikers van welk smart device dan ook: het is belangrijk om altijd updates van de fabrikant uit te voeren.
Met de updates die hardwarefabrikanten beschikbaar stellen kunnen bugs worden verholpen en nieuwe functies toegevoegd worden. Met deze updates zorg je er niet alleen voor dat je hardware goed blijft functioneren, het verhoogt ook de beveiliging van je apparaat. Of er updates van firmware beschikbaar zijn én hoe je ze kunt installeren verschilt per apparaat.
Een firmware-update die je waarschijnlijk al een keer tegen bent gekomen is de update van je mobiel. De producent heeft in dat geval aanpassingen gemaakt aan de broncode. Deze worden dan via een update uitgerold naar alle gebruikers. Vaak hoef je alleen op ‘update’ te klikken, om te zorgen dat je de nieuwste versie hebt met zo min mogelijk kwetsbaarheden.
Verschillende smart devices houden zichzelf up-to-date. Voor andere apparaten, zoals een camera, kun je de firmware updaten door de nieuwere versie via de website van de fabrikant op een geheugenkaart of USB-stick te zetten. Vervolgens kun je hiermee het apparaat updaten.
Tips voor het updaten van firmware
Hieronder geven we nog enkele tips om ervoor te zorgen dat je firmware up-to-date blijft:
- Ga je een nieuw slim apparaat kopen? Kijk dan voor de aanschaf van het apparaat naar het updatebeleid van de fabrikant. Bij voorkeur koop je alleen apparaten waarvoor firmware-updates beschikbaar worden gesteld.
- Controleer wanneer firmware-updates uitkomen. Bij voorkeur stel je in dat je automatisch een seintje krijgt als er een nieuwe update beschikbaar is. Dit kun je doen via de instellingen van je smartphone, tablet of laptop. Bij apparaten waarbij dat niet mogelijk is, controleer je zelf regelmatig de website van de fabrikant om te zien of er nieuwe firmware is.
- Voer een firmware-update zo snel mogelijk uit. Daardoor blijf je niet onnodig lang rondlopen met apparaten met mogelijke kwetsbaarheden.
- Zet je apparaat nooit uit tijdens het uitvoeren van de update. Dit kan er namelijk voor zorgen dat de firmware niet goed geïnstalleerd wordt. Daarom is het ook belangrijk om te zorgen voor een volle batterij of accu voor je de update start.
- Kijk verder dan je smartphone, tablet of laptop. Denk ook aan het updaten van printers, smart speakers en andere onderdelen van het Internet of Things. Vergeet bijvoorbeeld je router, smart-tv, koptelefoon of camera niet.
Waar moet goede firmware aan voldoen?
Het is belangrijk om voor een aankoop te controleren hoe fabrikanten omgaan met hun firmware. Om er zeker van te zijn dat je te maken hebt met goede firmware die up-to-date gehouden wordt, zijn er drie zaken waar je op kunt letten voor je een apparaat aanschaft.
1. Goede controle
Kies voor apparaten van fabrikanten die beveiligingsprofessionals in dienst hebben of inhuren om hun firmware te controleren. Kijk op de website of er resultaten van beveiligingstesten en audits gepubliceerd zijn. Als de code van firmware ALTIJDwordt gecontroleerd voordat het ooit geïnstalleerd wordt, dan heb je in basis te maken met goede firmware.
2. Open source
Hardwarefabrikanten kunnen ook de broncode voor de firmware van hun apparaat vrijgeven, waardoor onafhankelijke beveiligingsonderzoekers en leken de code kunnen inzien, herzien en verbeteren. Deze OpenSource-methode werkt ook heel goed voor VPN-protocollen. Door te kiezen voor apparaten met OpenSource-firmware verhoog je jouw veiligheid.
3. Ondertekening van de fabrikant
Een goede firmware-update wordt ondertekend door de fabrikant en heeft daarmee een veiligheids- en kwaliteitsgarantie. Controleer dus voor aankoop of jouw firmware van ondertekende updates wordt voorzien. Ook is het fijn als je als gebruiker de handtekening van de fabrikant gemakkelijk kunt controleren.
Conclusie
Wat firmware is, is lang niet bij iedereen bekend. Zoals we gezien hebben is het echter een essentieel onderdeel van veel van verschillende apparaten, van je babyfoon tot je auto. Ook firmware is kwetsbaar voor malware en daarom is het belangrijk om te zorgen dat het up-to-date blijft. Hoe je dat doet (en of het kan) verschilt echter helaas per apparaat.
Nu je dit weet kun je voor de aanschaf van een nieuw apparaat controleren hoe de fabrikant omgaat met firmware en firmware-updates. We zijn voorstanders van gecontroleerde open-source firmware. Ook raden we aan apparatuur te kopen waarbij het updaten van de firmware zo makkelijk mogelijk is. Het gaat dan om apparaten die aangeven wanneer een update klaar staat en waarbij makkelijk te verifiëren is dat die update ook echt van de fabrikant komt.
Wil je meer weten over de veiligheid van je smart devices en randapparatuur? Dan zijn de volgende artikelen aanraders:
- Webcamveiligheid
- De privacyrisico’s van je muis
- De privacyrisico’s van je fitness tracker
- De privacyrisico’s van je smart watch
Firmware – Veelgestelde vragen
Heb je een vraag over firmware en het updaten ervan? Lees hieronder onze veelgestelde vragen. Staat jouw vraag er niet tussen? Neem dan gerust contact met ons op.
Wat is firmware?
Firmware is software die al geprogrammeerd is in hardware. Firmware is noodzakelijk om de hardware te laten functioneren. Daardoor kun je het niet zelf verwijderen of aanpassen.
Wat is het verschil tussen firmware en software?
Software bestaat uit alle programma’s en apps die op een apparaat draaien, zoals het besturingssysteem, Spotify en Word. Deze software heb je vaak zelf geïnstalleerd en kun je ook weer verwijderen. Firmware is al geprogrammeerd in de hardware. Firmware kun je niet zelf installeren of aanpassen. Het is essentieel voor de werking van het apparaat.
Waarom moet je firmware updaten?
Hardwarefabrikanten bieden firmware-updates aan om twee redenen. Allereerst worden met de updates bugs en kwetsbaarheden in de firmware verholpen. Ten tweede worden via de update ook nieuwe features toegevoegd. Door deze updates uit te voeren zorg je ervoor dat je apparaat goed blijft functioneren én dat het veilig blijft.
Hoe moet je firmware updaten?
Of en hoe je firmware kunt updaten, is afhankelijk van het apparaat. In de meeste gevallen – bijvoorbeeld op je mobiel – krijg je een melding als er nieuwe updates beschikbaar zijn. Je hoeft dan alleen maar op ‘updaten’ te klikken. Je kunt ook op de website van de fabrikant controleren of een update beschikbaar is.
Lisanne Vroomen
Techredacteur
Lisanne is een neerlandica met interesse in techniek én een kritische blik. Ze kijkt graag naar de voordelen én nadelen van nieuwe online ontwikkelingen. Ze duikt graag een onderzoek in, maar weet dit ook om te zetten in begrijpelijke taal.
Meer artikelen uit de sectie Devices
Je laptop of pc leegmaken: bescherm je privacy bij verkoop of recycling
12 juli 2024
Wat is eSIM en hoe werkt het?
13 april 2024
Veilig jouw wifi delen op iPhone, Android en laptop (met stappenplan)
2 april 2024
